Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp có thể phát triển vượt ra ngoài mô hình ban đầu, hoặc gặp những thay đổi trong cấu trúc sở hữu, định hướng chiến lược hay yêu cầu pháp lý. Khi đó, việc chuyển đổi loại hình doanh nghiệp là điều cần cân nhắc để đảm bảo sự linh hoạt, hiệu quả và phù hợp với giai đoạn phát triển mới. Vậy khi nào nên chuyển đổi? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp là gì?
Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp là quá trình doanh nghiệp thay đổi mô hình tổ chức kinh doanh hiện tại (ví dụ: từ hộ kinh doanh lên công ty TNHH, từ công ty TNHH lên công ty cổ phần, hoặc ngược lại). Việc này thường kéo theo sự thay đổi trong cơ cấu vốn, quyền lợi và nghĩa vụ của các thành viên, cơ chế quản lý và cả trách nhiệm pháp lý.
Các loại hình doanh nghiệp phổ biến tại Việt Nam
Trước khi quyết định chuyển đổi, doanh nghiệp cần hiểu rõ các loại hình phổ biến:
- Hộ kinh doanh cá thể
- Doanh nghiệp tư nhân (DNTN)
- Công ty TNHH một thành viên (MTV)
- Công ty TNHH hai thành viên trở lên
- Công ty cổ phần (CTCP)
- Công ty hợp danh
Mỗi loại hình có ưu – nhược điểm riêng về vốn, trách nhiệm pháp lý, quy mô hoạt động và khả năng huy động vốn.
Khi nào nên xem xét chuyển đổi loại hình doanh nghiệp
Khi doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô hoạt động
Một hộ kinh doanh hay doanh nghiệp tư nhân thường chỉ phù hợp với quy mô nhỏ. Khi hoạt động mở rộng – số lượng nhân viên tăng, thị trường rộng hơn, doanh thu lớn hơn – bạn cần một mô hình phù hợp hơn như công ty TNHH hoặc công ty cổ phần để quản trị tốt hơn và phân tách rủi ro cá nhân.
Ví dụ: Một hộ kinh doanh trà sữa sau 3 năm mở rộng thành chuỗi 5 chi nhánh. Lúc này có thể nên chuyển thành mô hình công ty TNHH để dễ dàng quản lý và phát triển.
Khi cần huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư
Nếu bạn muốn gọi vốn nhất là từ các quỹ đầu tư thì việc chuyển đổi mô hình từ công ty TNHH sang công ty cổ phần là điều cần thiết. Bởi đây là loại hình duy nhất cho phép phát hành cổ phiếu, huy động vốn. Đối với công ty cổ phần phải có ít nhất 3 cổ đông trở lên và tuân thủ các quy định về tài chính.
Khi cần phân chia quyền lợi – trách nhiệm rõ ràng hơn
Trong công ty TNHH, quyền hạn của thành viên gắn với tỷ lệ góp vốn. Nhưng nếu muốn tăng tính minh bạch trong chia sẻ lợi nhuận, quyền biểu quyết hoặc quyền thoái vốn, mô hình công ty cổ phần sẽ có cấu trúc cổ phần rõ ràng hơn, dễ điều chỉnh theo điều lệ.
Khi cần tách biệt tài sản cá nhân và tài sản công ty
Doanh nghiệp tư nhân hoặc hộ kinh doanh cá thể chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân. Nếu rủi ro kinh doanh cao, việc chuyển sang loại hình công ty TNHH hoặc cổ phần giúp giới hạn trách nhiệm trong phạm vi vốn góp, bảo vệ tài sản cá nhân.
Khi có thay đổi trong cơ cấu sở hữu
Khi một công ty TNHH có thêm cổ đông chiến lược, đối tác góp vốn hoặc chuyển nhượng vốn cho nhiều người, việc chuyển đổi sang công ty cổ phần sẽ giúp dễ dàng hơn trong quản lý vốn và giao dịch cổ phần.
Khi chuẩn bị IPO hoặc niêm yết sàn chứng khoán
Chỉ công ty cổ phần mới có thể niêm yết trên thị trường chứng khoán. Nếu bạn có lộ trình IPO trong vài năm tới, việc chuyển đổi loại hình sớm giúp chuẩn bị hồ sơ, cấu trúc quản trị và các yêu cầu kiểm toán bắt buộc.
Những lưu ý khi chuyển đổi loại hình doanh nghiệp
Cập nhật đăng ký kinh doanh
Việc chuyển đổi cần được đăng ký lại tại Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Hồ sơ bao gồm quyết định của chủ sở hữu/hội đồng thành viên, điều lệ mới và các tài liệu liên quan.
Thực hiện nghĩa vụ thuế và kế toán
Trước khi chuyển đổi, doanh nghiệp cần quyết toán thuế, nộp đầy đủ báo cáo tài chính, cập nhật hệ thống kế toán theo loại hình mới.
Cập nhật hợp đồng, hóa đơn, ngân hàng
Tên và mã số thuế của doanh nghiệp có thể giữ nguyên hoặc thay đổi tùy trường hợp. Doanh nghiệp cần thông báo với đối tác, cập nhật các hợp đồng, hóa đơn, thông tin tài khoản ngân hàng.
Cân nhắc chi phí chuyển đổi
Tùy vào loại hình chuyển đổi, doanh nghiệp có thể phải chịu chi phí về tư vấn pháp lý, thủ tục, in ấn hóa đơn mới, phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp…
Nói chung việc chuyển đổi loại hình doanh nghiệp không chỉ liên quan đến thủ tục mà cần có chiến lược dài hạn. Vì thế trước khi chuyển đổi nên tham khảo ý kiến của chuyên gia pháp lý kế toán để biết được nên lựa chọn mô hình nào phù hợp. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.